Alfabet innowatora

Poniżej prezentujemy naszym zdaniem najciekawsze pojęcia i definicje bezpośrednio związane z innowacjami i nie tylko. Znajomość poniższych zagadnień może okazać się kluczowa w Państwa działalności.

Akademicki inkubator przedsiębiorczości – specyficzny typ inkubatora przedsiębiorczości, stanowiący przedłużenie procesu dydaktycznego o możliwości przygotowania do praktycznego działania na rynku oraz weryfikacji wiedzy i umiejętności we własnej firmie. Jego zadaniem jest wspieranie studentów i pracowników naukowych w praktycznych działaniach rynkowych zmierzających do założenia działalności gospodarczej

Anioły Biznesu (Business Angel) – prywatni inwestorzy, którzy dysponując odpowiednim doświadczeniem oraz kapitałem, wspierają wybrane małe i średnie przedsiębiorstwa, głównie w początkowej fazie ich działalności (start-up). Przekazują im zarówno swoją wiedzę, doświadczenie, jak i środki finansowe. W zamian mogą otrzymywać część zysków przedsiębiorstwa. Niektórzy inwestorzy działają też na zasadach non-profit.

Audyt – ogół działań, poprzez które uzyskuje się niezależną ocenę funkcjonowania instytucji, legalności, gospodarności, celowości, rzetelności. Audyt jest zazwyczaj wykonywany przez odrębną komórkę, podporządkowaną bezpośrednio kierownikowi instytucji (audyt wewnętrzny) lub przez podmiot zewnętrzny (audyt zewnętrzny).

Badania podstawowe – działalność badawcza, eksperymentalna lub teoretyczna podejmowana w celu zdobycia nowej wiedzy o zjawiskach i faktach, nieukierunkowana na bezpośrednie zastosowanie w praktyce.

Badania stosowane – działalność badawcza podejmowana w celu zdobycia nowej wiedzy ukierunkowana na bezpośrednie zastosowanie w praktyce.

Benchmarking – metoda systematycznego mierzenia oraz porównywania sposobów działania firmy w stosunku do liderów. Wynik takiej analizy służy jako podstawa doskonalenia procesów biznesowych.

B+R – działalność badawczo – rozwojowa.

Centrum Doskonałości – jednostka naukowa lub grupa jednostek naukowych prowadząca stałą współpracę badawczą na wysokim poziomie doskonałości naukowej, która otrzymała nazwę Centrum Doskonałości decyzją ministra właściwego do spraw nauki lub Komisji Europejskiej w ramach organizowanych konkursów na centra doskonałości.

Centrum Transferu Technologii – zróżnicowana organizacyjnie grupa nie nastawionych na zysk jednostek doradczych, szkoleniowych i informacyjnych realizujących programy wsparcia transferu I komercjalizacji technologii I wszystkich towarzyszących temu procesowi zadań.

Centrum Zaawansowanych Technologii – konsorcjum naukowe, w skład którego wchodzą jednostki naukowe lub jednostki naukowe i przedsiębiorcy, realizujące przedsięwzięcie badawczo – rozwojowe, które otrzymało nazwę Centrum Zaawansowanych Technologii decyzją ministra właściwego do spraw nauki lub Komisji Europejskiej w ramach organizowanych konkursów na centra zaawansowanych technologii.

Due diligence (Badanie spółki) – dogłębna analiza i ocena wszystkich obszarów funkcjonowania spółki, która ma się stać przedmiotem inwestycji funduszu private equity / venture capital.

Dyfuzja innowacji – upowszechnianie nowych rozwiązań w kolejnych realizacjach.

Działalność innowacyjna – szereg działań o charakterze naukowym (badawczym), technicznym, organizacyjnym, finansowym i handlowym (komercyjnym), których celem jest opracowanie i wdrożenie nowych lub istotnie ulepszonych produktów i procesów.

E – commerce – sposób prowadzenia działalności handlowej z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, Internet.

EOG - Europejski Obszar Gospodarczy – forma partnerstwa pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (później UE) a członkami EFTA. Utworzenie EOG miało na celu zacieśnienie więzi między obu instytucjami dzięki włączeniu państw EFTA do procesu tworzenia jednolitego rynku i rozszerzenia na państwa EFTA wspólnotowych polityk obejmujących transport, ochronę środowiska, rozwój i badania, kształcenie i edukację. Obecnie uczestnikami EOG jest 15 krajów członkowskich UE oraz 3 kraje EFTA (Islandia, Lichtenstein i Norwegia). Szwajcaria, pozostając członkiem EFTA, nie uczestniczy w EOG.

Firma innowacyjna – inteligentna organizacja, permanentnie generująca i realizująca innowacje, znajdująca uznanie u odbiorców ze względu na wysoki poziom nowoczesności i konkurencyjności. Struktura i sposób zarządzania firmą innowacyjną są dostosowane do jej podstawowego zadania.

Firma odpryskowa (Spin-Off) – nowa jednostka organizacyjna wydzielona z dużego przedsiębiorstwa dla zapewnienia lepszych warunków organizacyjnych i finansowych realizacji przedsięwzięcia, może stanowić własność dużej firmy (spin-off). Również do firm odpryskowych zalicza się firmy akademickie tworzone przez pracowników naukowych uniwersytetów lub instytutów badawczych dla ucieleśnienia rezultatów podejmowanych badań w postaci nowych produktów bądź technologii przeznaczonych na rynek.

Foresight – zespół działań umożliwiających wielowymiarowe określenie przyszłych kierunków rozwoju na podstawie bieżącego stanu nauki, technologii i świadomości społecznej oraz ich wzajemnych powiązań.

Foresight technologiczny – przewidywanie niezbędnych dla rozwoju gospodarki zmian technologicznych.

Gospodarka oparta na wiedzy (Knowledge-based economy) – gospodarka, która cechuje się szybkim rozwojem dziedzin związanych z przetwarzaniem informacji i rozwojem nauki, głównie gałęzi przemysłu zaliczanych do tzw. wysokiej techniki, a także technik i usług społeczeństwa informacyjnego.

High-tech – skrót sformułowania high technology, oznaczający wysoką technologię (zaawansowaną technologię). Oznacza te dziedziny i wyroby, które charakteryzują się wysoką intensywnością B+R. Nakłady na działalność B+R niezbędną przy opracowywaniu tych technologii wynosi ponad 4% wartości sprzedaży.

Inkubator high-tech – inkubator przedsiębiorczości działający na styku nauki i gospodarki, służący tworzeniu, promowaniu i rozwijaniu małych i średnich firm technologicznych, zajmujących się pierwszymi rynkowymi zastosowaniami określonych nowości produktowych i technologicznych. Inkubatory high tech często oferują szeroki dostęp (na korzystnych warunkach) do informacji, szkoleń, doradztwa i pośrednictwa technologicznego.

Inkubator przedsiębiorczości – instytucja, wyposażona w przestrzeń produkcyjno-biurową, infrastrukturę i kwalifikowaną kadrę, udzielająca pomocy w zakładaniu firmy oraz w jej przetrwaniu w pierwszym okresie funkcjonowania. Inkubator przedsiębiorczości ułatwia usamodzielnienie się osób podejmujących działalność gospodarczą, nawiązywanie powiązań gospodarczych przez nowozakładane firmy, wzmocnienie ich pozycji konkurencyjnej, tworzenie nowych miejsc pracy i przeciwdziałanie bezrobociu, integrację wysiłków i inicjatyw wspierających rozwój branż i gospodarki regionu.

Inkubator technologiczny – jedna z nowoczesnych metod promowania nowych technologii. Idea inkubowania nawiązuje do faz rozwojowych, które przechodzi każda nowo tworzona technologia, przy czym uwaga jest kierowana zwłaszcza na okres początkowy. Dzięki inkubatorowi nowym technologiom łatwiej udaje się przejść przez pierwsze dwie fazy (rozruch i wchodzenie na rynek).

Innovation Relay Centre (IRC) – sieć regionalnych centrów transferu technologii wzajemnie ze sobą powiązanych i ściśle współpracujących ośrodków, których wspólnym celem jest przekazywanie zainteresowanym podmiotom informacji dotyczących oferowanych i poszukiwanych technologii innowacyjnych, znajdujących się w bazie IRC oraz wspomaganie transferu technologii ponad granicami państw.

Innowacja – zmiana wprowadzona w celu zastąpienia dotychczasowego rozwiązania nowatorskim, ulepszonym. Kluczowe znaczenie gospodarcze mają innowacje technologiczne w obrębie produktów i procesów. Innowacja technologiczna w obrębie produktu (ang. technological produkt innovation) to wprowadzenie na rynek nowego lub usprawnionego produktu, dostarczającego odbiorcom nowych lub poszerzonych korzyści. Innowacja technologiczna w obrębie procesu (ang. technological process innovation) jest to wdrożenie nowych lub znacząco ulepszonych metod produkcji albo dostarczania produktów. Mogą się z tym wiązać zmiany w zakresie wyposażenia, zasobów ludzkich, metod pracy lub kombinacja takich zmian.

Innowacyjne Regiony Europy (Innovating Regions In Europe – IRE) – sieć mająca na celu wsparcie regionów w realizacji polityki innowacji, wymiany doświadczeń pomiędzy regionami, w tym szczególnie w zakresie budowania regionalnych strategii innowacji.

Innowacyjność (Innovation) – zdolność przedsiębiorstw do tworzenia i wdrażania innowacji oraz faktyczna umiejętność wprowadzania nowych i zmodernizowanych wyrobów, nowych lub zmienionych procesów technologicznych lub organizacyjno – technicznych.

Inteligencja emocjonalna – zdolność do rozpoznawania uczuć własnych i innych ludzi, motywowania się emocjami oraz kierowania emocjami w relacjach z innymi ludźmi.

Internacjonalizacja przedsiębiorstw – inaczej umiędzynarodawianie. Ścisłe powiązanie przedsiębiorstw z podmiotami gospodarczymi innych krajów . Internacjonalizacja prowadzi do wzrostu współzależności wszystkich uczestników globalnego rynku.

Jednolity Rynek Europejski (Single European Market) – zintegrowany rynek, którego granice wyznaczają granice zewnętrzne Unii Europejskiej (tzw. rynek wewnętrzny UE). Program jego utworzenia zawarty został w Białej Księdze z 1985 r. Podstawową przesłanką stworzenia Jednolitego Rynku Europejskiego było umożliwienie swobodnego przepływu dóbr, kapitału, usług i siły roboczej wewnątrz krajów UE.

Jednostka Badawczo-Rozwojowa (JBR) – państwowa jednostka organizacyjna wyodrębniona pod względem prawnym, organizacyjnym i ekonomiczno-finansowym, tworzona w celu prowadzenia prac badawczych i rozwojowych, których wyniki powinny znaleźć zastosowanie w określonych dziedzinach gospodarki narodowej i życia społecznego.

Joint venture – przedsięwzięcie oparte na wkładzie kapitału dwóch lub więcej niezależnych od siebie pod względem ekonomicznym, prawnym, administracyjnym, partnerów z różnych krajów, którzy wspólnie tworzą przedsiębiorstwo, zarządzają nim i ponoszą ryzyko wspólnej działalności.

Klaster – to geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (np. uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych, stowarzyszeń handlowych oraz instytucji finansowych), konkurujących między sobą, ale również współpracujących.

Komercjalizacja – dostosowanie działalności do wymogów gospodarki rynkowej, opieranie jej na zasadach handlowych; nastawienie działalności na zysk.

Konkurencja – proces, w którym uczestnicy rynku, dążąc do załatwienia swoich interesów, próbują przedstawić oferty korzystniejsze od innych pod względem ceny, jakości lub innych charakterystyk wpływających na decyzje zawarcia transakcji.

Konkurencyjność (Competitiveness) – zdolność do osiągania sukcesu w gospodarczej rywalizacji, a w szerszym ujęciu, to zdolność do ekspansji lokowania na rynkach międzynarodowych dóbr i usług przy jednoczesnym zapewnieniu realnego wzrostu dochodów ludności w długim okresie. Konkurencyjność to także, zdolność kraju do tworzenia i utrzymywania otoczenia, które sprzyja tworzeniu większej wartości dodanej przez przedsiębiorstwa i osiąganiu większego dobrobytu przez ludność.

Konwergencja – proces zmniejszania zróżnicowań pomiędzy krajami Unii Europejskiej oraz upodobnienie struktur społeczno-gospodarczych.

Know-how – oznacza pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych, wywodzących się z doświadczenia i badań przeprowadzanych przez dostawcę, które są niejawne, istotne i identyfikowalne; w tym kontekście przez "niejawne" rozumie się, że know-how, jako całość lub dokładna konfiguracja i montaż jego elementów, nie jest ani powszechnie znane, ani łatwo dostępne; przez "istotne" rozumie się, że know-how obejmuje informacje, które są niezbędne dla nabywcy do użytkowania, sprzedaży lub odsprzedaży kontraktowych towarów lub usług; przez "identyfikowalne" rozumie się, że know-how musi być opisane w wystarczająco zrozumiały sposób, umożliwiający sprawdzenie, czy spełnione są kryteria niejawności i istotności.

Kreatywność – sposób myślenia, polegający na wyszukiwaniu poszczególnych zależności między elementami i łączeniu ich w niespotykany sposób. Efekt kreatywności osiąga się poprzez rozbicie wyuczonego schematu myślenia i wykorzystania posiadanej wiedzy do generowania nowych pomysłów.

Low-tech – Dziedziny i wyroby, w których nakłady na działalność B+R stanowią poniżej 1% sprzedaży.

Medium-tech – Dziedziny i wyroby, w których nakłady na działalność B+R stanowią od 1% do 4% wartości sprzedaży.

Megascience, Big science (Wielka nauka) – projekty badawcze dotyczące kompleksu zagadnień naukowych o takim znaczeniu, zakresie i złożoności, że do ich realizacji potrzebne są nakłady sił i środków (ludzkich, finansowych, technicznych i wsparcia logistycznego) przekraczające na ogół możliwości pojedynczych państw i wymagające w związku z tym współpracy i współdziałania na skalę międzynarodową.

Najlepsza dostępna technologia (BAT) Best Available Technology (BAT) – najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji, lub jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczenie emisji i wpływu na środowisko jako całość.

Ocena oddziaływania na środowisko OOŚ (Environmental Impact Assessment EIA) – badanie polegające na określeniu, opisie i ocenie bezpośrednich i pośrednich skutków danego przedsięwzięcia dla: człowieka oraz komponentów środowiska przyrodniczego (fauny, flory, wód, gleb, powietrza, klimatu, krajobrazu), oddziaływania między tymi elementami; dóbr materialnych i dziedzictwa kultury; ocena wpływu środowisko powinna być dokonana zgodnie z prawem polskim i odpowiednimi dyrektywami UE, dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego.

Obszar metropolitalny – obszar wielkiego miasta oraz powiązanego z nim funkcjonalnie bezpośredniego otoczenia, ustalony w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju.

Park naukowo-technologiczny – zainicjowany i subwencjonowany ze środków publicznych kompleks naukowo-przemysłowy, którego zadaniem jest tworzenie klimatu sprzyjającego przedsięwzięciom innowacyjnym, co zwiększa dynamikę rozwoju regionu poprzez transfer i komercjalizację technologii ze sfery badawczo-rozwojowej do praktyki gospodarczej. Park naukowo-technologiczny jest ulokowany na terenie lub w pobliżu uczelni, co sprzyja kontaktom firm z instytucjami naukowymi. Dostarcza pomieszczeń na działalność produkcyjną i usługową, a także na prowadzenie laboratoriów i instytutów naukowo-badawczych. Zapewnia w pewnym zakresie usługi wspierające biznes (głównie doradztwo patentowe i technologiczne), a także pośredniczy w pozyskiwaniu środków finansowych na prace badawcze, wdrożeniowe i uruchomienie działalności nowych firm.

Park naukowy – organizacja zarządzana przez wykwalifikowanych specjalistów, której celem jest stymulowanie i zarządzanie przepływem wiedzy, technologii pomiędzy szkołami wyższymi, jednostkami naukowo-badawczymi, przedsiębiorstwami i rynkami.

Park przemysłowy – zespół wyodrębnionych nieruchomości, w którego skład wchodzi co najmniej nieruchomość, na której znajduje się infrastruktura techniczna pozostała po restrukturyzowanym lub likwidowanym przedsiębiorcy, utworzony na podstawie umowy cywilnoprawnej, której jedną ze stron jest jednostka samorządu terytorialnego, stwarzając możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcom, w szczególności małym i średnim.

Park technologiczny – zainicjowany i subwencjonowany ze środków publicznych zorganizowany zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, w ramach którego realizowana jest polityka w zakresie: wspomagania młodych innowacyjnych przedsiębiorstw nastawionych na rozwój produktów i metod wytwarzania w technologicznie zaawansowanych branżach, optymalizacji warunków transferu technologii i komercjalizacji rezultatów badań z instytucji naukowych do praktyki gospodarczej.

Patent – dokument stwierdzający własność wynalazku i wyłączne prawo korzystania z niego w sposób zawodowy lub zarobkowy. W Polsce autorstwo wynalazku stwierdza się przez wydanie twórcom i współtwórcom świadectwa autorskiego. W przypadku, gdy wynalazek dokonany został w wyniku zlecenia jednostki gospodarczej lub przy jej pomocy, albo przez pracownika w związku z jego zatrudnieniem w tej jednostce, patentu udziela się na rzecz jednostki. Urząd patentowy lub właściciel wynalazku może zezwolić na korzystanie z wynalazku innej osobie w drodze udzielenia licencji (właściciel) lub licencji przymusowej (urząd patentowy). Prawa z patentu mogą być wywłaszczone na rzecz skarbu państwa, np. na cele obrony państwa. Wyróżniamy: patent zależny – czyli patent na wynalazek oparty na innym wynalazku, patent dodatkowy – czyli patent na wynalazek będący ulepszeniem wynalazku tego samego autora. Świadectwa autorskie i patenty wydaje urząd patentowy. Uzyskane w Polsce patenty są ważne tylko w Polsce.

Prace rozwojowe – prace wykorzystujące dotychczasową wiedzę prowadzone w celu wytworzenia nowych lub udoskonalenia istniejących materiałów, wyrobów, urządzeń, usług, procesów, systemów lub metod.

Prawa własności intelektualnej – obejmują prawa własności przemysłowej, prawa autorskie oraz prawa pokrewne.

Private equity – inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym, w celu osiągnięcia średnio- i długoterminowych zysków z przyrostu wartości kapitału. Private equity może być wykorzystane na rozwój nowych produktów i technologii, zwiększenie kapitału obrotowego, przejmowanie spółek lub też na poprawę i wzmocnienie bilansu spółki.

Start–up – nowy podmiot gospodarczy wchodzący na rynek.

Studium wykonalności (Feasibility study) – studium przeprowadzone w fazie formułowania projektu, weryfikujące, czy dany projekt ma dobre podstawy do realizacji i czy odpowiada potrzebom przewidywanych beneficjentów. Studium powinno stanowić plan projektu. Muszą w nim zostać określone i krytycznie przeanalizowane wszystkie szczegóły operacyjne jego wdrażania, a więc uwarunkowania handlowe, techniczne, finansowe, ekonomiczne, instytucjonalne, społecznokulturowe oraz związane ze środowiskiem naturalnym. Studium wykonalności pozwala na określenie rentowności finansowej i ekonomicznej, a w rezultacie tworzy jasne uzasadnienie celu realizacji projektu.

Technologia – nauka praktyczna o technikach, metodach, sztuce wykonywania produktów zgodnie z wypracowanymi regułami. W krajach anglosaskich dominuje szerokie rozumienie technologii jako nauk stosowanych. W Polsce technologia rozumiana jest wąsko, jako wiedza o metodach wytwarzania w procesach produkcyjnych. Współcześnie technologią nazywa się nie tylko „metodologię przetwarzania” materii nieożywionej, lecz także ożywionej (np. technologia hodowli, ale i również technologie informacyjne, technologia pracy umysłowej, itp.).

Technologia umowna – oznacza technologię lub proces powstały w wyniku wspólnych prac badawczo-rozwojowych.

Transfer technologii – przenoszenie do praktyki gospodarczej wynalazków, rozwiązań, wiedzy, umiejętności i nabytego doświadczenia z dotychczasowej pracy, związanej ze środowiskiem naukowym.

Venture capital (Kapitał wysokiego ryzyka) – kapitał finansowy lokowany w nowe przedsięwzięcia wiążące się z ryzykiem. Podmioty zapewniające tego typu środki, akceptując wysokie ryzyko, oczekują wysokiego zwrotu z inwestycji.

Wstępne studium wykonalności (Pre-feasibility study) – studium, przeprowadzone podczas fazy identyfikowania projektu, którym definiuje się wszystkie potencjalne problemy, ocenia się alternatywne rozwiązania, po czym wybiera się preferowane rozwiązanie w oparciu o kryterium trwałości projektu.

Zarządzanie wiedzą – ogół procesów umożliwiających tworzenie, upowszechnianie i wykorzystanie wiedzy do realizacji celów organizacji.